Post-Growth City: Economische groei en ruimtelijke ordening - een verweven geschiedenis

Wanneer we kritisch naar het vakgebied van ruimtelijke ontwikkeling kijken, met in het achterhoofd de wetenschap dat in het mondiale noorden de CO2 uitstoot al in 2030 op nul moet zijn, dan zijn de duurzame plannen die we nu maken gewoonweg onvoldoende om dit ambitieuze doel te halen.

BURA en Crimson deden fundamenteel onderzoek naar de mogelijkheden voor een duurzame en rechtvaardige stad voorbij het economische groei paradigma, en hoe ruimtelijk ontwerpers en stedenbouwkundigen daaraan kunnen bijdragen; Post-Growth City. Deze story schets een beeld van de verbondenheid van stedenbouwkundig ontwerp met uitbreiding en economische groei, maar ook dat het anders is geweest en anders kan zijn.

De manier waarop we ons land gebruiken, inrichten en plannen in de afgelopen decennia nauw verbonden geraakt met het streven naar economische groei.

stedelijke ontwikkeling en economische groei innig met elkaar verstrengeld zijn geraakt. Hierdoor is financiële waardeontwikkeling en het in stand houden van schaarste een ongewenste maar ook veel voorkomende praktijk geworden. En dit geldt niet alleen voor private eigenaren die winst willen maken op hun grond of vastgoed. Ook gemeenten hebben dikwijls baat bij hoge grondprijzen.

Stedenbouwkundig ontwerp is nauw verbonden met uitbreiding en economische groei. In de groeigedreven stad zijn de ruimtelijk-financiële logica het uitgangspunt, en is rendement alles bepalend. Lokale gebiedsontwikkeling is onderdeel geworden van een complex systeem aan belangen en risico’s, die zich niet beperken tot het gebied zelf of de landsgrenzen. De financiering en het eigenaarschap van gebouwen en grond is niet zelden terug te leiden tot internationaal opererende partijen en ook de milieu impact van de winning, werking en het transport van bouwmaterialen slaat overal ter wereld neer. Als we willen dat de stad inclusief en leefbaar blijft, binnen de planetaire grenzen, dan moet de stedelijke ontwikkeling op een fundamenteel andere manier worden vormgegeven.

Het historisch perspectief laat zien, dat het huidige economische systeem, en de wijze waarop stedelijke planning daarbinnen opereert en dit faciliteert, niet een vast gegeven is. De verweven relatie tussen stadsontwikkeling en economische groei, is door een samenhang van (economische) idealen en overheidsbeleid in der loop der jaren ontstaan.

Dat de huidige focus op economische groei niet meer houdbaar is en ten koste gaat van het milieu en de kwaliteit van leven van een steeds groter deel van de wereldbevolking, heeft ertoe geleid dat door verschillende denkers en organisaties wordt nagedacht over alternatieve modellen of maatstaven voor groei. Waar Brede welvaart inzet op een brede afweging tussen economische, sociale en ecologische voor- en nadelen, en groene groei uitgaat van een economische groei en ontwikkeling waarbij de druk op het milieu en natuurlijke hulpbronnen wordt geminimaliseerd,
Een andere, verdergaande, denkrichting die steeds dominanter wordt in het denken over alternatieven voor groeiisme, en waar in dit onderzoek op wordt voortgebouwd is die van Post-Growth, en in het verlengde daarvan De-Growth, die er van uit gaan dat onbeperkte groei niet mogelijk is op een eindige planeet. En zicht richten op een verschuiving van een focus op kwantitatieve groei van consumptie en BBP, naar een kwalitatieve groei van de kwaliteit van leven.

De Post-Growth City is een stad of regio die de groei faciliteert van alle activiteiten en producten die bijdragen aan de regeneratie van het ecosysteem en een verbetering van het sociale welzijn in brede zin. En die tegelijkertijd inzet op een sterke vermindering van alle activiteiten en producten, die een negatieve impact hebben op het milieu en het sociale welzijn.